(voorlopige stand)
De avonden vallen vroeg, de dagen zijn kort, de avonden lang…
Stilaan hebben we het element aarde verlaten, het nazomertje, indian summer of
zo je wil het”Michielszomertje”. De nazomer heeft dit jaar het tekort aan zonlicht dat we
tijdens de zomer hadden ruimschoots vergoed. De yange periode (zomer: vuurelement)
had ons wat minder verwend dit jaar.
Uiteindelijk zitten we nu in het element metaal(echte herfst/begin winter) en gaan stilaan naar het element water(diepe winter) toe. Tijdens de lange gezellige avonden vinden we tijd om
bij een gezellig haard te veryinnen, mijmerend tot rust komen, voor het yange vuur dat ons aan de warmte van de zomerse zon herinnert…ach ja herinneringen, mooi, bij een glaasje bruine trappist, een bakje okkernoten… Vuur, de dieprode kleur van warmte…
Zoals ik al zei; we zijn nu in de yinne fase van de cyclus beland: metaal en uiteindelijk volgt water. Hieronder zie je een voorstelling van de 5 elementen, een kapstokje om de tekst te volgen, zo je wil.Samen met een woordje uitleg…
Ik geef even de corresponderende meridianen yin/yang (substantie/energie) bij elk element:
1.water : nier/blaas
2.hout : lever/galblaas
3.vuur : hart/dunne darm en pericard/driewarmer
4.aarde : milt/maag
5.metaal : long/dikke darm
- Sheng cyclus, verwekkende cyclus, ouder - kind cyclus
Water voedt hout het laat dus hout groeien; hout op zijn beurt doet vuur branden; uit het vuur komen weer assen (aarde); in de aarde zit metaal en tenslotte smelt metaal weer tot het element water. Dit noemt men ouder - kind relatie, de ouder voedt het kind. Deze volgt de cirkel tussen de elementen met de richting van de wijzers van de klok mee.
Moest dit de enige relatie zijn zouden we in een versnelling komen die alles verbrandt…
Stel u even voor: hout voedt het vuur, laat het vuur branden. Het kind(vuur) zal al het hout opbranden tot er geen hout meer overblijft en dan uiteindelijk samen met de ouder ten onder gaan. Gelukkig is er de grootouder – kleinkind relatie…
-Ko cyclus, controlerende cyclus, grootouder - kleinkind relatie
Daar waar de ouder zich volledig opoffert voor het kind, is er nog de grootouder, deze heeft het al eens meegemaakt en weet de dingen te relativeren. Hij/zij zal regulerend, remmend optreden. In dit geval is de grootouder van vuur, water…Het element water zal er voor zorgen dat het vuur niet al het hout opbrandt. Het houdt de zaak smeulend. Het kleinkind is belangrijk, maar zo ook het kind. De regulerende taak van de grootouder. Zijn/haar eigen kind een beetje intomen in zijn/haar enthousiasme om zich te geven…
Deze cyclus vormt de stervormige figuur en volgt ook de richting van de wijzers van de klok.
-Subtiel evenwicht
De elementen bevinden zich in een subtiel, verfijnd evenwicht. Je merkt dat een verstoring enorme gevolgen met zich mee kan brengen. Ze zijn allen met elkaar verbonden op meerdere wijzen.
Prachtig toch, hoe die “oude Chinezen” een model ontwierpen dat zoveel kan verklaren, ja zelfs voorspellen, wat rondom zich en in zichzelf afspeelt!
Zo, tot hier de korte vereenvoudigde verduidelijking van bovenstaande figuur.
Heel interessant wordt het als aan deze elementen de meridianen met corresponderende organen worden toegevoegd.
Hieruit kan je heel interessante relaties ontdekken. Laten we nu even bij element metaal blijven, daar wou ik het dezer dagen over hebben…
We zien dat in het element metaal, long(yin) en dikke darm(yang) staan. Het element long met zijn yange kompaan dikke darm staan nu centraal…In deze periode beschermt de long als een metalen schild ons tegen infecties, een echt harnas, een warme trui…
Ooit kwam ik op bezoek bij mijn vriend /osteophaat Michel Leduc, ik stelde vast dat hij verkouden was. Ik vroeg; “heb je last van je longen?”.
Hij antwoordde ; “Neen, ik heb eerder last van slecht werkende dikke darm en maag”.
Vele infecties komen nu binnen via de luchtwegen. Als we even onze cyclus bekijken, zien we dat de long bijgestaan wordt door de dikke darm en als we naar de ouder gaan kijken van metaal, namelijk aarde: zien we daar milt/maag staan.
We moeten dus onze longmeridiaan goed voeden, dat doen we door de ouders te versterken, zodat ze de long kunnen voeden…
Milt/maag en long chi-kungs zijn in deze tijd van het jaar “warm” aan te bevelen.
Vergeet echter niet dat de meest volledige chi kung nog steeds de tai chi chuan vorm in zijn geheel is…Dus jammer voor de windowshoppers…
De milt als scheidsrechter ; als orgaan scheidt de milt oa. oudere minder goed functionerende bloedcellen van gezonde bloedcellen. De maag als rechtstreekse beschermer van long.
In eerste instantie scheidt de miltmeridiaan yinne infecties. Zij zijn over het algemeen, zoals de meeste yinne infecties snel merkbaar, meestal goed te genezen en brengen waterachtige afscheiding met zich mee; bv. verkoudheid, keel- en oogontsteking : meestal viraal van oorsprong, enz…
Wanneer er echter sprake is van secundaire infecties, treedt de yange maagmeridiaan in actie, kenmerkend zijn etterachtige afscheidingen. De verkoudheid wordt een bronchitis, een longontsteking.
Dus eigenlijk zijn koorts(milt) en ontstekingen(maag) afweermechanismen, genezingswijzen van ons lichaam. Opgelet met te snel koortsremmers nemen! De yange lichaamsverhoging verminderd de vermeerdering van de virussen, virussen zijn temperatuursgevoelig.
Ontsteking is een veryanging van het systeem(maagmeridiaan) om alsnog tot genezing te komen. Antibiotica is een koud(yin) medicament en gaat de ontsteking tegenwerken, maar neemt de diepere oorzaak van de ziekte niet weg!
De blaadjes van de boom worden bruin, men verft ze gewoon terug groen. De Chinese geneeswijze gaat kijken naar het totaalbeeld(holoistisch), heeft de boom genoeg/te veel water, staat ze goed/verkeerd in de zon of schaduw enz…
Misschien is het gewoon herfst? :-)
Yange infecties, ziektes zijn meestal minder merkbaar in het begin, maar zijn des te schadelijker op termijn. De meeste kankers zijn yang, op enkele yinne uitzonderingen na, hoge bloeddruk, verkeerd hoge cholesterol zijn yang van aard…
-Orgaanklok
Als we de orgaanklok even bekijken zien we het volgende:
Dikke darm optimale Qi van 5uur tot 7uur
Maag optimale Qi van 7uur tot 9uur…
Dus ideaal zou zijn eerst ‘s morgens na ontwaken stoelgang dan ontbijten…
Ook is het volgens mij niet toevallig dat net nu, in deze tijd van het jaar Wu Wei weer aanvat met de zwaardvorm lessen, zwaard = metaal…
Volledigheidshalve geef ik een overzichtje van de orgaanklok.
Wanneer je bijvoorbeeld regelmatig na middernacht wakker wordt, kan dat wijzen op leverexces…
Mensen die rond de middag na het eten slaperig worden kampen met een zwakke Qi van de lever…
Ook doen hartinfarcten zich meestal rond de middag voor en hartstilstanden rond middernacht. (optimale Qi / minimale Qi)
Opgelet, wees niet te snel met conclusies, speel niet zelf voor doktertje, ga naar een (traditioneel of klassiek geschoold erkende)arts of erkende acupuncturist ed. in geval van problemen. Merk ook op dat wij sinds de tweede wereldoorlog in de winter nog steeds een uur voor staan op Zulutijd, de echte zonnetijd. In de zomer lopen we zelfs twee uur voor!
Wanneer je dat nu linkt aan de meridiaanklok, krijgen we een overzicht van hoe de meridianen elkaar onderling energie uitwisselen :
Longyin - dikke darmyang – maagyang – miltyin – hartyin - dunne darmyang – blaasyang -nieryin – pericardyin – driewarmeryang - galblaasyang-leveryin en zo weer naar longyin…
We zien dus yin- yin / yang- yang overdracht.
In ons schema gaan we van
Metaal –aarde – vuur – water – vuur - hout en dan weer de cirkel rond.
-Voedsel, dus
We weten nu dat in deze tijd van het jaar onze voeding van groot belang is, meer dan in andere tijden van het jaar. In de lente en zomer mogen we al wat meer zondigen. In de herfst en winter worden voedingsfouten sneller afgestraft door ziektebeelden van allerlei aard.
Maar wat leert de Chinese geneeskunde ons nu?
We hebben niet veel in hand als mens, dat besef ik, morgen is het misschien met mij/ons gedaan, maar we moeten toch wel beseffen dat een juiste seizoensgebonden voeding een grote invloed heeft op onze gezondheid en welbehagengevoel, zowel lichamelijk als geestelijk.
Vergeet niet dat hersenen slechts darmen zijn die toevallig in ons hoofd liggen!(Cfr één of ander “oude Chinees” :- )
Ik spreek opzettelijk over juiste seizoensgebonden voeding en niet over gezonde voeding, dieetvoeding enz…Daar is al genoeg over geschreven, vind ik zo.
We gaan naar een yinnere,koudere periode, dus verwarmend voedsel is nu aan te bevelen, zo eenvoudig is dat, yin en yang moeten navenant zijn.
-Wat te verstaan onder verwarmend voedsel…
Eerst en vooral yin en yang zijn relatieve begrippen en met elkaar als het ware onlosmakend verbonden, je kunt de wereld en dus ook voeding niet zomaar opdelen in yin en yang. Dat zou al te simplistisch zijn en dat is niet simpel ;-) (cfr Walter)
Het moet dus simpel zijn.
Voorbeeld: een zonnige dag wordt als yang beschouwd, de nacht als yin…maar wat met een bewolkte dag? Tegenover de nacht is zij zeker yang, maar tegenover een zonnige dag is ze yin te noemen…Om dan nog maar te zwijgen over een nacht met volle maan, halve maan enz…
Laten we dus spreken over verwarmende voeding…Dan is de stelregel:
Wortelen, bollen, knollen, noten en zaden!
Yang, verwarmend staat voor geconcentreerd, bol, rond krachtig, actie!!!
Zij staan garant voor yanger, verwarmend voedsel: wortelen, ui, look, prei, bonen, erwten,linzen, spruiten en alle kolen, behalve bloemkool en brocoli, deze zijn verfrissend.
Zij bevinden zich nu in het eindpunt van de yinne fase, de beweging, de groei is gestopt. Nu op dit moment verenigen yin en yang zich. Ze zijn klaar om na de winter een nieuwe yange uitspatting te geven, de doorschiet.
Zij verzekeren ook actie ja, ja : windjes als gevolg van de kolen geurtjes langs onder en ook nog van boven als je daarbij een flinke portie look eet! :-)
Merk dus op dat de vezels van koolplanten de dikke darm ontslakken ze nemen als het ware verteerde en onverteerbare etensrestjes mee naar buiten., ze ontgiften dus.
Ze maken weer plaats vrij in de dikke darm , zodat de maag zijn werk kan doen.
Stoofpotjes, preisoep, erwtensoep, hutsepot, verhit voedsel (yang), zuurkool en dergelijke zijn nu ideaal…
Wist je dat vroeger de schepen enkel kaas, brood en zuurkool meevoerden op de lange zeereizen? Zuurkool bezorgde de nodige vitamine toevoer, onontbeerlijk als je geen andere vitamine-(c ed...) bronnen had die je zo lang kon bewaren op de boot.Voor de periode dat men kool wist ingezuurd mee te nemen stierven de zeelui dikwijls onderweg van scheurbuik, ze begrepen het niet, want als ze even aan land kwamen verdwenen de symptonen.Men kan ook paprika ed. inzuren, hier is dat niet de gewoonte, in Polen is dat meer ingeburgerd...
Sla, koude salades zijn nu niet zo ideaal, ze zijn eerder verkillend te noemen.
-China vs Europa
De oude Chinese traditie prefereert in deze tijd van het jaar dus vewarmende voeding, hoe kunnen we dat nu vertalen naar een westers inzicht?
De Chinese geneeskunde maakt gebruik van een model waar zowel water-en warmtehuishouding verklaard worden ( drievoudige verwarmer). Hier legt men een verband tussen aardse-,menselijke- en hemelse organen.
Je hebt prenatale energie (ming-men punt in de nieren) en postnatale energie. De prenatale gebruik je langzaam maar zeker op, het komt er dus op aan zoveel als mogelijk postnatale energie op te wekken (voeding, state of mind, chi kungs...) om de prenetale energie te sparen, dit gaan we hier niet uitvoerig behandelen, het zou ons te ver brengen.
De oude Taoisten waren nog niet bekend met het later door Boeddhisme ingevoerde begrip reincarnatie, de enige manier die zij zagen om wijs en één te worden, was oud worden. Lang leven, dus om wijsheid te vergaren en door te geven, niet uit egoisme, maar bekommerd om de mensheid, als het ware. Boeddhisme gaf de mens meerdere levens de tijd om te evolueren...Ook dit is weer een ander verhaal...
Een goede stelregel kan zijn; “eet wat het seizoen te bieden heeft.”
Nu zijn wortelen, rapen, kolen ed. voorradig, ga maar even een moestuin bezoeken, je ziet wat er nu staat, wel met deze groenten zit je nu goed.
Bekijk het even yin/yang… Al deze groenten bevatten vele voedingstoffen, ze zijn geconcentreerd, in groeistilstand gekomen (yin en yang/substantie en energie zijn nu verenigd) om de winter te overleven.
Bij beweging scheiden de yin en yang, bij stilstand verenigen ze zich. Vertaal beweging nu even in de term “groeien” en we komen een stap dichter bij een inzicht. Na de winter zullen ze doorschieten…Ze staan aan de vooravond van een yange explosie….
Neem nu sla als voorbeeld, deze eerder verkillende, verfrissende groente heeft veel zonlicht nodig, welk nu niet veel aanwezig is. Ze moet dus geforceerd geteeld worden onder glas en kunstlicht…
-Wetenschappelijk Westers bekeken met verregaande Oosterse gevolgen:
Voor het kweken van sla wordt (kunst)mest gebruikt in een verwarmde energie verslindende kunstmatig verlichte serre, deze tijd van het jaar. Doordat deze groente nu zonlicht tekort komt blijven de nitraten in de sla aanwezig, die normaal onder invloed van zonlicht worden afgebroken.
Door deze sla te eten komen deze nitraten in je lichaam. Deze moeten door de nieren weer worden gefilterd (nier/blaas = water = winter), deze overbelasting van de nier zal op zijn beurt weer nier/blaasmeridiaan gevolgen hebben. Dit vertaalt zich veelal in lage rugpijn, kniepijn, last aan de achilles enz…
De afscheiding van afvalstoffen belast de nieren, door de koude drinken en zweten we ook al minder.
Wij kunnen nier en blaas een beetje helpen door eens naar een sauna te gaan, of warm ingeduffeld buiten wat te joggen of wandelen, of gewoon wat buiten in de moestuin werken, ze winterklaar maken, bovendien genieten we dan nog wat van extra licht, wat we zo al tekort komen in de winter. Zonlicht is essentieel om pro-vitamine A om te zetten.
Vergeet hierbij niet voldoende water te drinken.
Oost en West gaan dus hand in hand, ze spreken elkaar dus niet tegen.
Oef..een conflict tussen middelen, ja dat kan nog, maar niet tussen inhouden, dat zou erg zijn (zie “bergen”).
Een vriend klaagde over lage rugpijn, hij was al naar dokter en specialisten geweest, ze konden niet direct iets vinden. Toen ik hem vroeg hoe zijn dieet eruit zag zei hij: “ik eet heel gezond, elke dag verse sla en veel fruit zoals sinaasappels enz …” Tja , wie zei ook alweer : tussen de wereld van de wetende en die van de onwetende is een wereld van verschil…
Als je dan perse sla wilt eten, eet dan seizoensgebonden sla, een “sla-type” dat weinig licht nodig heeft, zoals het nu meer vewarmende veldsla. Deze slaat minder nitraten op omdat deze“slasoort” wintervast is. Eigenlijk vervullen de bladeren die in rozet groeien dezelfde functie als een bol of knol,nl: voedsel opslaan,vasthouden om deze na de winter af te staan aan een stengel met bloemen. Dus weer een soort stilstand, waar yin en yang verenigd zijn.
Of wat dacht je van molsla?
Vroeger gingen de mensen in de winter de weide in en keken onder de molshopen of er een paardebloem(pisbloem zeggen we thuis) onder bedolven lag, deze smaakte niet bitter, hij was door “bereiding” van de mol ontdaan van voor de mens giftige stoffen, die nogal bitter smaken.
Hieruit is men op het idee gekomen witloof, cichorei enz… te kweken, allen eerder yang te noemen omwille van de behandeling. Dus nu ideaal voor consumptie.
Herinner in een vorige tekst “een kleine denkoefening” hoe vleermuizen die in zeer yinne omstandigheden (nacht) leven hun gehoor dat normaal yin is hebben gevolueerd tot een yang zintuig, zij bepalen nu zelf uit welke richting zij willen horen, ze horen gericht (soort radar systeem) bijna zoals de ogen gericht kunnen kijken.…
Welnu, gelukkig reageert de natuur steeds met yin op yang en yang op yin…
Wij mensen dikwijls uitgezonderd, jammer genoeg. Dikwijls reageren we yang op yang of yin op yin, het eerste explodeert in kwadraat, gericht en juist daardoor zijn doel missend, het andere tot verstilling, depressie, vermoeidheid enz...
De bladeren van de paardenbloem zijn geen voedingsstofopslagbladeren in rozet zoals bij veldsla, maar vervullen dezelfde functie zoals bij de slaplant, zuivere fotosynthese voor de groei van de plant.
Maar door afdekking door aarde(yin element) van het yange zonlicht (vuur) komt deze plant in een yinne omgeving terecht. Hierop reageert ze door zich te concentreren, het samenhouden van voedingsstoffen, voedingstoffen naar binnen te brengen, tot er zich een moment aanbiedt dat ze weer in zonlicht terecht komen. Er onstaat een groeistilstand, yin en yang verenigen zich. Het einde van het yin proces. Als er weer zonlicht komt kunnen zij hun yange groeiexplosie loslaten en terug uitschieten, yin en yang worden dan weer gescheiden.Wachtend op de lente, op het toevallige moment dat een argeloos koebeest de molshoop vertrapt. Een sprankeltje zonlicht is dan voldoende om het uitdeinende, groeiende proces dan weer in actie te laten treden.Komt er geen beestje langs, dan komt er geen zon en sterft de plant stillletjes af, dan is het te laat...
Zo ook verinnerlijken wij onze tai chi , wij zoeken een juiste yinne fase om een juiste yang voor te bereiden. Op het dieptepunt van de chi, verenigen zich yin en yang.
We laten ons zinken in het moeras, we trachten niet te spartelen want dan dreigen we voorover te vallen en te verstikken, verdrinken.
Wanneer we ons rustig laten zakken tot op de bodem van het moeras, waar we weer vaste grond hebben duwen we ons af. Net voor de afstoot zijn we op het maximum van yin, de beweging stopt, yin en yang (sustantie en energie) verenigen zich, we zijn zoals de uibol, schijnbaar in rust, klaar om te exploderen... De yinne fase is lang en rustig, de yange fase is kort, krachtig en duidelijk, zij explodeert niet gericht, ze explodeert in alle richtingen, zoals een bom.
We kunnen er allen maar op hopen dat het moeras niet te diep is, anders verdrinken we toch. In het andere geval verdrinken we al spartelend vast en zeker.
Zijn we te vroeg met afduwen, raken we geen grond, een slag in het water, zijn we te laat dan verdrinken we. Het komt er dus weer op aan op tijd het keerpunt (hua) aan te voelen en te nemen, zo ook in de tai chi...
Soms zie ik mensen tai chi beoefenen zonder ook maar een sprankeltje yang naar buiten te laten, vermoeiend en deprimerend moet dat zijn. Ze blijven rondzweven in het moeras. Ze maken alles klaar om naar buiten te komen, maar sluiten de poort.
Anderen zijn dan weer met een soort gymnastiek, coördinatieoefening bezig, zeer frustrerend..."Hoe moet die voet staan, de handen, naarwaar moet ik kijken?". Ze nemen geen yin, geen verinnerlijking, enkel stress schiet dan over. Ze jagen zich dan zo op tijdens een les tai chi, dat ze opgejaagd buiten gaan. Ja, ze zouden nogwel hoge bloeddruk en hartkwaal kunnen over houden aan tai chi ;-)
(Hierin herken ik mijn vroegere zelf, nog niet eens zo lang geleden, ach ja, ik geef toe, nu nog steeds zo af en toe ;-)
Knollen en bollen zijn het eindpunt van de yinne fase, zij zijn klaar voor de ultieme yange fase,nl. uitschieten in de lente, zij leiden een latent, conserverend, geconcentreerd, samengebald leven (yin en yang verenigd). Deze voeding is daardoor eerder warm te noemen, de yang is de volgende logische stap…
Een zelfde procedure speelt zich af bij zaden en noten, vewarmende voeding dus…
Let wel, in de yinne fase zijn yange en yinne fasen en andersom (zie tekst de grote yin en de vele kleine yinnen). Een plant kan bijvoorbeeld groeistilstand ondergaan, bij droogte enz…
De ui is bijvoorbeeld eerst een zaadje (yin en yang verenigd). Komt het zaadje in scheut, heb je een lenteui, zij is verfrissend van aard. Alles gaat naar buiten, naar boven (yin gaat van onder naar boven, richting yang, hemel). Ideaal voedsel in de lente (element hout, alles groeit). Na deze fase begint de bolvorming, voedingsstoffen worden naar beneden gebracht, de bol...Nu gaat het richting beneden (yang gaat van boven naar beneden, naar yin, aarde). De bladeren sterven af, de plant verenigd yin en yang, komt tot winterrust. De plant is nu in rust. Echter nog niet klaar voor consumptie, het is een tweejarige plant, het is nu een zogenaamde "plantui" geworden.
Het volgende jaar schiet de ui weer uit en ondergaat een soortgelijke fase. Op het einde is de ui zeer dik geworden en klaar voor consumptie. Op dit moment oogst de "betere" tuinier de ui, hij weet, voelt precies wanneer (hua), hij "leest" zijn tuin in the flow. Wacht hij te lang, dan komt er weer een uitdeinende fase, de ui maakt een zaadstengel, met daarop een zaadbol met zaadjes, een volgende generatie nieuwe uitjes is in aanmaak! Voor de tuinier niet goed, want de voedingstoffen gaan nu van ui naar zaad! Is hij te vroeg, dan is de ui nog niet bewaarrijp en zal verrotten voor de winter. Om het "verinnerlijkingsproces" van de ui nog te vervolmaken zal de "betere" tuinier na ze uit de grond trekken, de uien met het bijna verdord loof op hoopjes leggen. Hij/zij doet dat zodanig dat de ui zelf nog een paar dagen kan zonnen, drogen en het loof op elkaar, zodat daar weinig licht aan kan om het proces van voeding van loof naar ui trekken nog te bevorderen. Eenzelfde verhaal , (maar voor de tuinier weer helemaal anders :-), kan je maken voor prei, look en koolplanten enz...
Hier zie je ook waarom bloemkool en brocoli, beide zomergroentes, niet thuis horen in het rijtje der verwarmende groenten. Zij zijn eigenlijk al voorbij de rustfase, zijn zijn "scheuten".
Pompoen, is dan in de herfst weer ideaal.
Ook peterselie, als tweejarige plant is nu ideaal om je vitamine-gehalte op peil te houden, zij doen nu ook aan voedingsstof opslag in hun al dan niet gekrulde (afhankelijk van de soort) blaadjes en stengels. Bovendien levert peterselie ons een bron van magnesium in de winter, goed voor het hart! Zie je geen eenvoudige opdracht dat tuinieren, het is tai chi op een hoog niveau!!
Of zoals ik onlangs een zeer succesvol en meermaals gelauwerde zakenman op TV hoorde verkondigen dat een goed zakenman zijn beslissingen steeds moet nemen op een diep goed buikgevoel...Welnu aan de bourgondische omvang van zijn buik kon ik wel aanvoelen dat zijn beslissingen zeer omvangrijke gevolgen hebben, zeer geslaagd mij lijkt. Helaas van zaken doen heb ik geen kaas gegeten, dat is al meermaals gebleken, maar ajuinen en sjalotten kweken, kan ik als geen ander!!!
kaas: koel, slijmvormend...
Merk op dat soms het net de bedoeling is de zaden, noten en vruchten wel uit te laten rijpen, op hun beurt weer verwarmend voedsel.
Wanneer je de vrucht voor de volledige uitgerijpte zaadvorming oogst, werkt ze verkoelend. Voor vele zuiderse vruchten is dat het geval, eigenlijk is bv de sinaasappel niet het zaad, neen de pitten zijn het zaad. Zij zijn pas met hun cyclus gereed als de sinaasappel is verrot . Zoals de okkernoot pas rijp is als het groene omhulsel volledig verrot is... ;-)
Stelregel dus : “koolrapen, lof, schorseneren en porei…”
Ergens een oud liedje dat ik me herinner uit mijn jeugd. Voeg er rustig noten en zaden aan toe.
Nog zo een verloren gewaande groente; warmoes(snijbiet). De stengels werden gestoofd, de bladeren gaven een spinazieachtige lekkere, gezonde voeding.
Vroeger kweekte elke tuinier warmoes, zomer en winter door. In sommige West-Vlaams dialecten noemt men een tuinier nog steeds “warmoezenier”, zo belangrijk was deze groente. Ze werd verdrongen door de door Arabieren ingevoerde spinazie. De laatste tijd is deze groente gelukkig weer in opmars.
Ook wat fruit betreft werd vroeger een onderscheid gemaakt tussen bijvoorbeeld een oogstappel en een bewaarappel.
Heden ten dage wordt alles op laagstam geteeld en elke fruitboer kweekt ongeveer dezelfde appel of perensoort.
Vroeger werd fruit aan een hoogstam gekweekt, deze stond in de weide die tegelijkertijd begraasd werd door koeien en schapen, zo kreeg de boom vanzelf op natuurlijke wijze genoeg bemesting.
Kunstmest ed. waren niet nodig. Ook werden de rassen niet op vervoersgemak(in containers zonder blutsen de wereld rond of in grote frigo’s bewaard…) en uitzicht gekweekt, maar op resistentie tegen ziektes en schimmelplagen, vorstbestendigheid, bewaarcapaciteit en smaak natuurlijk..
Bewaarfruit werd ingekuild en zo tegen vorst beschermd, weer speelt zich het proces af zoals bij de ingekuilde wortelen, witloof enz. Bijna alle zuiderse vruchten zijn koud en verkoelen hitte, dus niet echt aan te raden, dezer dagen.
-Voor de vleeseters:
Wat nu met de vleeseters, zelf noem ik me niet vegetarisch want dat klinkt moralistisch, ik verkies de schijnbaar onverschillige moralist (zie “bergen”).
Stelregel : verwarmend vlees eten…
Rood vlees (schaap, geit...) en wild zijn eerder verwarmend zo ook alle gegrilde vleessoorten. Varkensvlees is eerder koud. Rundsvlees is neutraal tot warm te noemen. Kip is neutraal, de bout warmer, borst verfrissend. Merk op dat een kip met vrije omloop en bio-voeding eerder bij wild aanleunt en zeker veel gezonder voor kip en consument is te benoemen.
Ook hier zien we dat de mensen vroeger in het westen overeenkomstig met het yin/yang principe leefden.
Biggen werden nu in de herfst opgezet, de composthoop werkt niet in de winter, veel te koud. Het varken zal de voedingsresten gedurende de winter wel opeten.
Ze werden pas na de winter geslacht. Merk op dat het varken dus in beweging is, in groei...
Vroeger hadden we een bioboerderijtje met bio- tuin en schapen(waarvan nu nog wat restanten in de weide rondhuppelen, de rest leeft heden ten dage onder de liefde en toewijding van Maurice).
Mijn bezoekers merkten op dat in de winter de varkens(die binnen en buitenloop hadden) hetzelfde aten als mijn gezin, alez…wij de groentjes en patatjes, zij, de varkens dus he, niet de bezoekers, de schillen. ;-)
Wegens tijdsgebrek door die verdomde tai chi en kung fu toestanden :-) heb ik deze activiteit afgeslankt en afgeslankt tot een minimum..hihi…
Voor wat vlees te eten ging men een konijntje of ander wild stropen op het grondgebied van de geliefde Baron of Graaf…
En zo was de cirkel weer rond…
Wat vis betreft, zitten we nu goed met vette vis; zalm, haring, makreel en forel(voor de bosbewoners, ver van de Noordzee), zeevruchten, uitgezonderd krab en oesters.
Opgelet, neem me niet te ernstig. Als je gewoon voornamelijk seizoensgebonden eet en eet waar je eigenlijk zin in hebt zit je goed. Nu het koud is heb je gewoon meer zin in stoofpotjes, erwten of bonensoep, dan in koude sla…
Ook kan bv varkenvlees dat eigenlijk koud is door de bereiding warm worden, bv gerookt, spek, grillen, varkensvlees blijft echter een bron van verkeerde vetstoffen en is dus niet zo geschikt...enz…
-Nog even dit meegeven; een persoonlijk pleidooi voor gecontroleerde Bio-voeding
1.Aarde : respect voor de aarde, geen kunstmeststoffen, pesticiden de aarde moet nog generaties meegaan, denk aan onze kinderen, kleinkinderen…
Door de wisselteeld raakt de aarde niet uitgeput, ze kan herstellen…
2.Mens : Bio staat ook garant voor fairtrade…respect voor de producent, meestal van de armere landen, zij krijgen eerlijk geld voor werk. Ook is Bio gewoon gezonder voor mens en omgeving.
Weeral zorgt het 6-slagstelsel ervoor dat alle mineralen in juiste hoeveelheid aanwezig zijn in de grond. Zo kan de plant optimaal groeien, hetgeen op zijn beurt garant staat voor voldoende vitamine- aanmaak en mineralenspectrum, wat de consument weer ten goede komt.
3.hemel : Elk dier is een levend wezen, dat verdient ook respect, in de Bio-teelt is hier ook aandacht voor.
Weet je wat baat het als je zegt : “ik eet geen vlees, in de plaats koop ik eieren in een grootwarenhuis”. Bedenk dan dat de kip die in de Holocaust van de legbatterij “leeft”(eerder kunstmatig in leven wordt gehouden), een kooitje waar geen zonlicht, geen bewegingsruimte is, geen eerlijk alternatief is.
Of het kalfje dat om het vlees wit te houden gekweekt wordt in een kooi of in een heel kleine ruimte, zonder zonlicht en geen zout (kalium). Het arme dier heeft schildklierkanker en lijdt aan bloedarmoede…mmmh, lekker wit vlees, he…
Uiteraard biedt de betere grootwarenhuisketen tegenwoordig ook Bio alternatieven aan.
Neen, dan liever af en toe,voor wie dan toch vlees wenst te consumeren, een stukje bio-vlees eten te verkiezen valt boven de niet bio- vegetariër, die alles zomaar naar binnen speelt.
Vanuit opzicht HMA bekeken, natuurlijk…
De mens at vroeger zeker niet elke dag vlees, hoor, je moest het eerst nog zien te vangen! he Mustafa,zie “rechtlijnig of cirkelvormig?”.
Voor wie zonder vleesconsumptie door het leven wenst te gaan, wil ik toch even duiden dat je goede vleesvervangers moet eten om de broodnodige essentiële aminozuren naar binnen te krijgen.
Dus niet zomaar alleen je vlees weglaten en je voeding niet aanpassen.
De intentie is in alle gevallen goed, dat klopt en is bewonderenswaardig, maar het geheel moet kloppen…
Met hoeveel liefde je een giftige paddenstoel ook bereidt, ze blijft giftig, omdat het geheel niet klopt…
Het is absoluut waar dat wanneer iets met liefde bereid wordt, het al heel veel scheelt, maar het geheel leert ons dat de voedingsstoffen dan ook met liefde en respect moeten worden gekweekt, zie je…
Laten we ervan uit gaan dat de intenties goed zijn, dat is toch het minste wat je kan verwachten! (Cf lief)
Liefde voor de aarde, de mens en het hemelse aspect: respect voor al het leven, zowel dierlijk als plantaardig…
Dhamma vipassana noemt het de ziel van de levende wezens…
Welnu ik leef meer naar inhoud dan naar vorm, maar ik negeer de vorm niet, want zoals ik al in de vorige tekst (“Bergen”) opmerkte, zonder vorm zijn we verloren, met een vorm maken we een waterkansje…
-Dus...relativeren
Allemaal goed en wel…mag ik nu geen sinaasappel(yin) in de winter meer eten, moet alles nu biologisch zijn?
Welnu, dan komt het erop aan keuzes te maken, het af te wegen hoe ver je wil gaan, hoe consequent je wilt zijn;
Besparen op gezond/eerlijk eten om luxe artikelen te kopen, geen rekening houden met seizoensgebonden voeding want de ziekenkas betaalt de doktersrekening toch terug en antibiotica is niet duur…
Gelukkig zijn we vrije mensen.
- Zwaard hart long
Tja, dan nog even dit…Het zwaard, metaal, hoe kan dat nu de longmerideaan open zetten, versterken?
Welnu, dan moeten we weer even terug naar de grootouder - kindcyclus kijken. Vuur heeft een afremmende werking op metaal, laten we dus dit even van naderbij bekijken…
Als wij dus het vuur (hart) rustig houden, heeft het een mindere afremmende werking op metaal(long). Daarom is het van belang dat je het yange wapen zwaard met yin,vrij hart(vuur) moet hanteren, rust in het hart zet de long open…
Vandaar dat na Walter,Lief en lies hun zwaardlessen de mensen tetterend, opgetogen naar buiten gaan…
Hun longmerideaan (keelchakra) staat volledig open.
Ik daarentegen moet daarna aan een deel van die mensen nog tai chi chuan en kungfu geven, amai, geen eenvoudige opdracht! Niet onder controle te krijgen, die uitgelaten bende!!! ;-)
Maar zoals we al wisten…relax, nothing is under controle (Adi Da)…
-Besluit
Ik vind geen contradicties, zelfs geen kleine verschillen naar inhoud (soms wel naar vorm) ivm gezonde seizoensgebonden voeding tussen Oosterse en Westerse tradities. Ze gaan blijkbaar hand in hand…Ook zie ik dat de oude traditiditionele voedingswijze gesteund wordt door westerse wetenschappelijke bevindingen.
Wordt vervolgd...
Oef, wat een geluk… we moeten niet kiezen tussen oost of West :-)
Philippe
Geen opmerkingen:
Een reactie posten